XI Miesiąc

Dalsze zdobywanie umiejętności ruchowych pozwala jedenastomiesięcznemu dziecku na dość swobodne przemieszczenia się, głównie za sprawą raczkowania. Dziecko wykazuje dużą chęć zmiany położenia i samodzielnego przemieszczania się. Niektóre niemowlęta zdobywają umiejętność poruszanie się bokiem przy meblach, inne natomiast zaczną przesuwać się po podłodze w pozycji siedzącej. Dziecko przytrzymywane za obie rączki stawia pierwsze kroki szeroko rozstawionymi nóżkami obciążając całe stopy. Nowe osiągnięcia i sprawności malucha dają rodzicom wiele radości lecz wymagają wyjątkowej uwagi. Duża ruchliwość wespół z ciekawością otoczenia mogą skończyć się niepożądanym urazem. Jeśli nie przyzwyczailiście dziecka do przebywania w kojcu, bądź wydzielonej części pokoju to będziecie musieli teraz bardzo uważnie obserwować poczynania malucha. W jedenastym miesiącu możecie spodziewać się, że wasza pociecha zacznie wykazywać umiejętność samodzielnej zabawy, będzie bawić się przedmiotami wyjmując i wkładając z pojemnika nawet najdrobniejsze elementy. Zauważając różną wielkość, kształt a nawet kolor klocka potrafi włożyć go we właściwe miejsce. Postęp w porozumiewaniu dokonuje się za sprawą coraz większej ilości prostych słów najczęściej dwusylabowych: mama, tata, baba, dada. Do repertuaru dołączyć można również pewne gesty, których nauczyło się od rodziców np.: rozkładanie rąk, gdy czegoś nie ma, robienie papa na pożegnanie. W tym okresie dziecko już rozumie znaczenie słowa „NIE”, choć z respektowaniem jego może być różnie.