DzieckoOK » Rozwój » Raczkowanie

Raczkowanie

Poruszanie się dziecka na kolanach i wyprostowanych rękach określamy jako raczkowanie. Oceniamy najlepiej, gdy dziecko jest 1-2 godziny po posiłku kładąc na niezbyt twarde ciepłe podłoże (mata, około 2 cm grubości). Dzieci od 6 miesiąca życia możemy zachęcać pokazując atrakcyjną zabawkę na wysokości oczu i w zasięgu ręki po prawej lub lewej stronie. Dzieci po 9 miesiącu życia możemy prowokować z większej odległości np.: umieszczając ciekawą zabawkę po drugiej stronie maty. Jak sami stwierdzicie w wieku 12 miesięcy dziecko praktycznie nie wymaga zachęty i samo pokonuje znaczne odległości.

NOWORODEK

• obraca główkę na bok z położenia pośredniego
• kończyny utrzymuje w ułożeniu zgięciowym
• pełza odruchowo

Zdrowy noworodek obraca głowę na boki i jeśli jest wystarczająco silny potrafi na chwilę unieść chwiejną główkę. Kończyny znajdują się w ułożeniu zgięciowym tzn.: ramiona zgięte, dłonie zaciśnięte w piąstki, kolanka podgięto pod brzuszek, a stopy zgięte grzbietowo. Stwierdzić można odruchowe ruchy pełzające, które możemy wzbudzić poprzez niewielki ucisk na podeszwową część stopy. Noworodek wyprostuje wtedy dotkniętą kończynę i przy podparciu może odepchnąć się i przemieścić ku przodowi. Noworodek kończący 1 miesiąc życia potrafi utrzymywać główkę w górze przynajmniej przez 3 sekundy. Główka utrzymywana jest w pozycji ukośnej a kąt widzenia między twarzą a podłożem wynosi około 30 stopni.

KONIEC 2 MIESIĄCA

• unosi główkę i utrzymuje przez ponad 10 sekund

Możemy zauważyć że główka wyraźnie chwieje się ona na boki. Kąt pomiędzy twarzą a podłożem zwiększa się do 45 stopni. Dodatkowo ramionka są wyciągnięte ku przodowi zdecydowanie dalej, a górna część klatki piersiowej lekko uniesiona. Zmniejsza się zgięcie w stawach biodrowych co powoduje zbliżenie się miednicy do podłoża.

KONIEC 3 MIESIĄCA

• uniesienie główki i utrzymanie przez ponad 1 minutę

Twarz ustawiona jest pod kątem 90 stopni w stosunku do podłoża. Ramiona wyciągnięte są ku przodowi a dziecko podpiera się na przedramionach. Dalej postępujący proces prostowania się stawów biodrowych umożliwia teraz prawie całkowite ułożenie się miednicy na podłożu.

KONIEC 4 MIESIĄCA

• podparcie na przedramionach

Główka jest pewnie utrzymywana przez dziecko przez ponad minutę w pozycji pionowej. Zwiększeniu ulega również odwiedzenie barków stąd kończyny są w większym rozstawieniu.

KONIEC 5 MIESIĄCA

• oderwanie rąk od podłoża

Jest to moment, w którym dziecko zaczyna odrywać rączki od podłoża i rezygnuje z podpierania się nimi kołysząc się na brzuchu. Klatka piersiowa zdecydowanie uniesiona ku górze. Zauważalne jest otwieranie się dłoni. Dodatkowo zauważamy powtarzające się ruchy wyprostne uniesionych nóg przypominające pływanie. Jeżeli umieścimy ciekawy przedmiot na wysokości oczu dziecka i zaczniemy przemieszczanie go do góry i na bok to w pewnym momencie może dojść do przewrócenia się dziecka na plecy. Jest to działanie mimowolne związane z utratą równowagi. Świadomy obrót na plecy wykształca się później, bo około 7 miesiąca.

KONIEC 6 MIESIĄCA

• podparcie na wyprostowanych ramionach i otwartych dłoniach

Dziecko podpiera się wyprostowanymi ramionami opierając się o podłoże otwartymi powierzchniami rąk. Punktami podparcia są więc dłonie oraz spojenie łonowe. Główka jest ustawiona pionowo, a kręgosłupa wyprostowany. Stawy łokciowe odrywają się od podłoża.

KONIEC 7 MIESIĄCA

• utrzymuje rączkę nad podłożem najmniej przez 3 sekundy

Dziecko potrafi oderwać jedną rękę od podłoża, opierając się na drugiej. Możemy to osiągnąć podając w zasięgu ręki na wysokości oczu atrakcyjny przedmiot. Równocześnie główka odchyla się do boku. Reakcja taka powinna występować obustronnie i trwać co najmniej 3 sekundy.

KONIEC 8 MIESIĄCA

• utrzymywanie ręki nad podłożem najmniej przez 3 sekundy

W tym okresie życia istnieje duża gotowość dziecka do poruszania się do przodu. Najczęściej przeważa ruch w miejscu, dłonie i stopy krótkotrwale utrzymują wyprostowane ciało. Dziecko potrafi samo obrócić się dookoła własnej osi z punktem obrotu przechodzącym przez pępek.

KONIEC 9 MIESIĄCA

• pełzanie

Zauważalna jest zdolność do przemieszczania się ku przodowi za pomocą rąk i łokci. Reszta ciała jest pociągana siłą kończyn górnych. Nogi wyprostowane wykonują naprzemienne ruchy, które nie mają większego udziału w przemieszczaniu się dziecka. Powyższą aktywność określamy jako pełzanie jak foka, gdy wszystkie 4 kończyny mają równy udział w ruchu określamy to jako pełzanie. Początkowo dziecko porusza się głównie boczne, stopniowo zmieniając kierunek pełzania ku przodowi.

KONIEC 10 MIESIĄCA

• kołysanie się na dłoniach i kolanach
• nieskoordynowane raczkowanie
• podniesienie do siedzenia

Rozpoczyna się raczkowanie, które jest nieskoordynowane. Podpierając się na rękach dziecko przesuwa się ku tyłowi tak, że pośladki opierają się na łydkach. Unoszenie pośladków powoduje podpieranie się na kolankach i rękach i nazywane jest to pozycją czworaczą. Dziecko po uzyskaniu pozycji czworaczej kołysze się do tyłu i przodu a przy pchnięciu do boku traci równowagę. W pobliżu mebli będzie przytrzymywać się i podnosić się z pozycji na brzuchu do siadania.

KONIEC 11 MIESIĄCA

• koordynacja skrzyżna raczkowania

Pojawia się koordynacja raczkowania tzn.: podczas ruchu prawej ręki do przodu występuje skoordynowany ruch lewej nogi do przodu. Ruchy stają się coraz szybsze, płynniejsze i przebiegają z większą koordynacją skrzyżną.

KONIEC 12 MIESIĄCA

• raczkowanie

Dziecko raczkuje chętnie, nie wymagając zachęty w postaci ciekawych przedmiotów. Zauważalna jest regularność ruchów oraz możliwość pokonania takich przeszkód jak próg drzwi. Stopy podpierają się na podłożu swoim grzbietem, zwracamy uwagę czy nie pozostają w zgięciu grzbietowym.

WARTO WIEDZIEĆ

• W pierwszych tygodniach życia zauważalne może być upodobanie dziecka do trzymania główkiw jedną stronę. Spodziewamy się, że do 3 miesiąca życia to zjawisko powinno ustąpić.
• Okres pełzania jest z reguły krótki, a przedłużanie się jego wymaga kontroli lekarza.
• Opóźnienie raczkowania może być spowodowane niewystarczającymi bodźcami motorycznymi np.: pozostawianie dziecka na długi okres w łóżeczku bądź kołysce.
• Powodem opóźnienia raczkowania może być porażenie mózgowe, zaburzenia wzroku.
• Część dzieci omija etap raczkowania przechodząc do chodzenia i nie świadczy to o zaburzeniach rozwojowych.